<
p style=”text-align: center;”>
នំ និងបង្អែមរបស់ខ្មែរ ត្រូវបានគេទទួលស្គាល់ថា មានរសជាតិឆ្ងាញ់ពិសារ ជាពិសេសគឺនំអន្សមជ្រូក។
នំអន្សមជ្រូក គឺជានំដែលប្រជាជនខ្មែរនិយមធ្វើតាំងពីបុរាណមកម្ល៉េះ។ តាមទំនៀមទម្លាប់ គេច្រើនធ្វើនំអន្សមជ្រូកនៅពេល បុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌ បុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរ និងក្នុងពិធីរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍របស់ប្រជាជនកម្ពុជា … សព្វថ្ងៃ នំនេះត្រូវគេធ្វើអាជីវកម្មនៅលើទីផ្សារ។
គ្រឿងផ្សំ
គ្រឿងផ្សំសម្រាប់មនុស្សបរិភោគចំនួន១០នាក់៖
- អង្ករដំណើប១គីឡូក្រាម
- ដូងទុំមួយ
- ខ្លាញ់ជ្រូក(ដុំ) ៣០០ក្រាម
- សណ្ដែកបាយ ៣០០ក្រាម
- អំបិល ១ស្លាបព្រាបាយ
- ម្សៅស៊ុប ១ភាគ២ស្លាបព្រាកាផែ
- ម្រេច ១ភាគ២ ស្លាបព្រាកាផែ
- ស្ករស ១ស្លាបព្រាបាយ
- ខ្ទឹមស ៤ ឬ៥កំពឹស
- សណ្ដែកដី ១០០ក្រាម (អាចមិនដាក់ក៏បាន តាមចំណូលចិត្ត)
- បង្គា ១០០ក្រាម (អាចមិនដាក់ក៏បាន តាមចំណូលចិត្ត)
- សាច់ក្រក ២គូ (អាចមិនដាក់ក៏បាន តាមចំណូលចិត្ត)
- ស្លឹកចេក ១០ធាង
- ខ្សែចង (ខ្សែចេក ក្រចៅ ឬខ្សែនីឡុងក៏បាន)។
វិធីធ្វើ
- អង្ករអុំ ឬរើសឲ្យស្អាត យកទៅលាងឲ្យស្អាតដាក់ត្រាំទឹកពីរ ឬបីម៉ោង។
- សណ្ដែកបាយកិនឲ្យបែកជាពីរ អុំឲ្យស្អាតកម្ទេចកំទី ដាក់ត្រាំទឹកក្ដៅឧណ្ហៗ ឬទឹកត្រជាក់ចំនួន៣ ឬ៤ម៉ោង។
- ស្រង់អង្ករដាក់សម្រស់ឲ្យអស់ទឹកល្អ។
- ដូងទុំកោស (កុំឲ្យដោយលលាដ៏ខ្មៅ) ពូតយកក្បាលខ្ទិះយកទៅដាក់រម្ងាស់ឲ្យឡើងខាប់ ដាក់អង្ករចូល កូរ ឬយកសាច់ដូងដែលកោសហើយទៅច្របល់ លាយជាមួយអង្ករ អំបិល ស្ករ ម្សៅស៊ុបបន្តិច (ធ្វើតាមវិធីណាមួយក៏បាន)។
- សណ្ដែកបាយលាងយកសម្បកចេញឲ្យអស់ ដាក់សម្រស់ទុកមួយអន្លើសិន។
- ខ្លាញ់ជ្រូកលាងទឹកឲ្យស្អាត រួចហាន់ជាចង្វាមូលប៉ុនមេដៃប្រវែង១៥ ឬ១៨សង់ទីម៉ែត (តាមចំនូលចិត្ត)។
- បុកម្រេច ខ្ទឹមសឲ្យម៉ដ្ឋ ទើបដាក់ខ្លាញ់ជ្រូក ម្រេច ខ្ទឹមស អំបិល ម្សៅស៊ុបប្រឡាក់ច្របល់ឲ្យសព្វ ទុកមួយអន្លើសិន។
- សណ្ដែកដីត្រាំទឹកឲ្យរីកសម្បក លាងជម្រះឲ្យស្អាត។
- សាច់ក្រក លាងទឹកហាន់បញ្ឆិតស្ដើងៗ។
- បង្គា លាងទឹកឲ្យស្អាត។
- ចំណាំ ចំពោះសណ្ដែកដី សាច់ក្រក បង្គា បើអ្នកចង់ដាក់វា ត្រូវយកទៅច្របល់លាយក្នុងអង្ករឲ្យបានសព្វ។
- ស្លឹកចេក ដាក់ហាលថ្ងៃឲ្យស្រពាប់បន្តិច ទើបយកមកហែកជាបន្ទះធំៗល្មមតាមចំណូលចិត្ត និងតាមទំហំនំដែលចង់បាន រួចជូតឲ្យស្អាត។
- ខ្សែត្រូវច្រៀកតូចល្មមចង ហើយជ្រលក់ទឹកឲ្យទន់ (បើជាខ្សែចេក)។
របៀបវេចនំ
- យកសំភារៈដែលបានផ្សំរួចមកដាក់ជិតខ្លួន។
- ដាក់ស្លឹកចេក២ ឬ៣បន្ទះត្រួតលើគ្នា ហើយដួសអង្ករ ៣ឬ៤ស្លាបព្រាបាយដាក់ចំកណ្ដាលស្លឹក ហើយវាចឲ្យស្ដើង ឬក្រាស់តាមចំណូលចិត្ត។
- ដួសសណ្ដែកបាយ៣ស្លាបព្រាបាយ ដាក់លើអង្ករវាចឲ្យបន្តិច ទើបដាក់ស្នូល(ខ្លាញ់ជ្រូក) ១ដុំពីលើសណ្ដែក។
- លើកទ្រស្លឹកចេកឡើង ប្រមូលអង្ករក្ដោបឲ្យចូលគ្នា រុំឲ្យណែន យកខ្សែចងចំពាក់កណ្ដាលកុំឲ្យរបូត។ លើកបញ្ឈរហើយគោះផ្នែកខាងក្បាលនំឲ្យអង្ករធ្លាក់ចុះក្រោម (យកធាងចេក១កំណាត់បុកឲ្យណែន) ទើបបត់ស្លឹកចេក កាច់ក្បាលនំតាមបំនិនជា៣ជ្រុង ឬ៤ជ្រុងតាមចិត្តស្រឡាញ់។ រួចម្ខាង ទើបត្រឡប់នំបត់ក្បាលម្ខាងទៀតធ្វើដូចពីមុន ទុកមួយអន្លើ ធ្វើរបៀបនេះរហូតអស់អង្ករ សណ្ដែក និងស្នូល។
របៀបចង
គេត្រូវចងក្បាលនំទាំងសងខាងឲ្យតឹង បន្ទាប់មកគេចងជាកង់ៗ មានចន្លោះប្រវែងស្មើៗគ្នា កន្ទុយចំណងដែលនៅសល់ត្រូវចងក្រងបញ្ចូលគ្នាទើបស្អាតល្អ។
យកកម្ទេចស្លឹកចេកដែលនៅសល់ ទ្រាប់បាតឆ្នាំង រួចចាក់ទឹកប្រហែល១ភាគ៣នៃឆ្នាំង ដាក់ដាំឲ្យក្ដៅ ទើបដាក់នំតម្រៀបឲ្យអស់ យកកម្ទេចស្លឹកគ្របពីលើ រួចចាក់ទឹកថែមឲ្យលិចនំ រួចដុតភ្លើងឲ្យឆេះជាប់ល្អរហូត។ រយៈពេលស្ងោរ ពី៥ម៉ោងឡើងទៅ អាស្រ័យលើនំឆ្អិន សាច់អង្កររលាយសាច់មួយ។
គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា កាលពីខែ សីហា កន្លងទៅនេះ សាលារាជធានីភ្នំពេញបានរៀបចំពិពណ៌នំ និងបង្អែមខ្មែរ ឆ្នាំ ២០១២ នៅមុខ សួនជិតវត្តឧណ្ណាលោម ដែលនៅក្នុងនោះមាននំ និងបង្អែមខ្មែរ សរុបទាំងអស់ចំនួន ៩៨ មុខ៖
១. នំបង់ខ្លាញ់ (១២): នំឃ្មោះ, នំសំបុកចាប, នំចង្កឹះ, នំពោតចៀន, នំក្រុប, នំក្រូច, នំពងអន្សម, នំជើងឆ្នាំង, នំកន្ទ្រំ, នំចេកឆាប, នំត្រាវចៀន និងនំកង។
២. នំវេចខ្ចប់ (៤០) : នំអន្សមជ្រូក, នំអន្សមចេក, នំសែសយ, នំស្លឹកស្រស់, នំអាកោរត្នោត, នំអកោរខ្ទឹះ, នំតៃឡៃ, នំអាម៉ុកខ្នុរ, នំចាក់ច័ន្ទ, នំចាក់ច័ន្ទសណ្តែកខៀវ, នំចាក់ច័ន្ទសណ្តែកក្រហម, នំកូរ, នំសណ្តែកកូរ, នំបាក់កែង, នំក្រឡជី, នំក្រឡាន, នំល្ពៅ, នំចេកបុក, នំទ្រាបបាយស, នំទ្រាបបាយខ្មៅ, នំផ្លែអាយ, នំត្រាវកូរ, នំលំអងចេក, នំទ្រាបធូរ៉េន, នំពពាយ, នំម្សៅជ្រែ, នំអាកោរ-ស្នូលសណ្តែក, នំអន្សមខ្នុរ, នំអន្សមដូង, នំគម, នំបត់, នំស្រួយ, នំបាញ់អ៊ូ(ស្នូលផ្អែម), នំស្លឹកចាកកោះកុង, នំស្លឹកចាក(កំពត), ទ្រាបខ្មៅស្នូលត្រាវ, តាប៉ែខ្មៅ, តាប៉ែស, នំកន្ទោងស្វាយស្នូលដូង, នំកូរពោត, នំបំពង់ចំហុយ។
៣- នំក្រៀម (៤) : នំថងមួន, នំដង្កូវ, នំត្រចៀកជ្រូក, នំខ្ញី។
៤- បង្អែម (១៦) : លតស្វិត(ម្សៅជ្រែ), លតអង្ករ, ចាហួយទឹក, បបរត្នោត, បបរដូងខ្ចី, បបរសណ្តែកខៀវ, បបរសណ្តែកក្រហម, បបរសណ្តែកសរ, ចាហួយ-ពងមាន់, ចាហួយធូរ៉េន, ចាហួយខ្ទឹះដូង, បាញ់បែវ, សង្យាល្ពៅ, បាយដំណើបធូរ៉េន, ត្រសក់ស្រូវ, គ្រាប់ត្នោត។
៥- ដំណាប់ (១០) : ដំណាប់កន្ទួត, ដំណាប់ពុទ្រា, ដំណាប់គ្រាប់ឈូក, ដំណាប់អំពិល, ដំណាប់ត្រាវ, ដំណាប់ចេក, ដំណាប់ស្វាយ, ដំណាប់ធូរ៉េន, ដំណាប់ម្នាស់។
៦- ទឹកផ្លែឈើ (១២) : ទឹកម្នាស់, ទឹកអំពិល, ទឹកត្របែក, ទឹកដូង, ទឹកសណ្តែក, ទឹកស្វាយទុំ, ទឹកក្រូច, ទឹកការ៉ុត, ទឹកត្នោត, ទឹកល្ហុង, ទឹកប្រទាលកន្ទុយក្រពើ, ទឹកព្នៅ។
៧- កាហេ្វ (១) : កាហេ្វមណ្ឌលគីរី, ទឹកឃ្មុំ។
៨- ការ៉េម (១) : ការ៉េមផ្លែឈើខ្មែរគ្រប់មុខ។
៩- ម្ហូបដែលមានពាក្យនំ (២) : នំបញ្ចុក, នំគ្រក់៕
មតិយោបល់