សម្ដេចព្រះឱរសព្រះបរមរាជា ព្រះបាទរាមាទី ១០ ចៅហ្វាមហា វិច្ឆិរាឡុងកន ស្យាមមកុដរាជាកុមារ ជាព្រះឱរសតែមួយរបស់ព្រះបាទ ភូមិផុន អាឌុនយ៉ាដេត នឹងសម្ដេចព្រះនាង ចៅសិរិគិតិ៍ ព្រះបរមរាជនីនាថ ទ្រង់ជា ស្យាមមកុដរាជាកុមារអង្គទី ៣ របស់ប្រទេសថៃ ។

ព្រះអង្គទ្រង់ប្រសូត នៅក្នុងព្រះរាជតំណាក់ល្លួង ព្រះរាជវាំង ឌុសិទ នៅថ្ងៃទី ២៨ ខែ មករា ព.ស ២៤៩៥ មានព្រះនាមក្នុងពេលប្រសូតដំបូងថា “សម្ដេចព្រះចៅលូកយ៉ាធើ ចៅហ្វាវិច្ឆិរាឡុងកន” ។

ព្រះនាម ” វិច្ឆិរាឡុងកន ” នោះ សម្ដេចព្រះសង្ឃរាជចៅ ក្រុមលួងវិច្ឆិរាឡុងកន ទ្រង់ជាអ្នករាជប្រទាន មកពីពាក្យ ” វិចារណញ្ញាណ” នាមព្រះឆាយា ខណៈព្រះបាទសម្ដេចព្រះបរមមេធនមហាមកុដ ទ្រង់យាងបំពាក់ ” អលង្ការ ” ថ្វាយ ទើបសម្រចចេញឈ្មោះថា មហាវិច្ឆិរាឡុងកន ដែលមានសូរក្លាយភាសាខ្មែរថា មហាវិចារាលង្ការ ។

នៅព.ស ២៤៩៩ សម្ដេចព្រះឱរស បានចូលសិក្សាថ្នាក់មត្តេយ្យជំនាន់ទី ២ នៅសាលារៀន ចិត្រលដា បន្ទាប់មកព្រះអង្គ យាងទៅសិក្សានៅសាលាបឋមសិក្សា ឃីងមីត នឹង បន្ដអនុវិទ្យាល័យ នៅ មៀល ហ្វៀល ប្រទេស អង់គ្លេស ហើយក្រោយមក ទ្រង់បានបន្ដសិក្សារវិជ្ជាទាហាន នៅក្នុងសាលារៀន ឃីង ស្គូល រួចបន្ដបញ្ចប់ថ្នាក់បរិញ្ញា តម្រាវិជ្ជាទាហ៊ាន នៅប្រទេស អូស្ដ្រាលី ។
នៅព.ស ២៥២០ ព្រះអង្គបានគ្រងរាជកិច្ចការទាហាន បានសិក្សាបន្ដ នៅសាលារៀន សេនាធីការទាហាន ជំនាន់ទី ៤៦ ហើយបន្ដសិក្សារវិជ្ជានិតិសាស្ដ្រ ជំនាន់ទី ២ នៅមហាវិទ្យាល័យ សុខោទ័យធម្មរាជា នៅក្នុងព.ស​ ២៥២៥ និងបញ្ចប់នៅព.ស ២៥៣៣ ក្នុងការសិក្សាការពាររាជាអាណាចក្រ។

ព្រះមហាក្សត្រថ្មីទ្រង់កាន់សាសនាព្រះពុទ្ធ ទោះបីកាលនៅសិក្សានៅប្រទេសអង់គ្លេសក្ដី តែព្រះអង្គបានយាងទៅវត្ត សិរិរតនសាស្ដ្រារាម ក្នុងប្រទេស អង់គ្លេស នឹងធ្លាប់បួសរៀននៅព.ស ២៥២១។
ព្រះអង្គធ្លាប់បានទទួលគ្រឿងឥស្សយស ពីបណ្ដាលប្រទេសនានា ដូច​ជា ម៉ាឡេស៊ី អាល្លឺម៉ង់ នេប៉ាល់ អេស្ប៉ាញ ជប៉ុន អៀរឡង់ ដេនណាម៉ាក និង​រដ្ឋតាំងកាណូ ក្នុងកិតិ្តយសស្នាព្រះហស្ថ នឹង នៅព.ស ២៥៥៤ ព្រះបាទយាងជាកិត្តិយសប្រទានភួយដល់ ប្រជាពលរដ្ឋជប៉ុន គ្រារងគ្រោះដោយសាររលកទឹកស៊ូណាមិ ក្នុងការចងសម្ព័ន្ធមេត្រីភាពជាមួយជប៉ុន ។

នៅព.ស ព្រះបាទ មហាវិច្ឆិរាឡុងកន បានរៀបអភិសេកជាមួយព្រះជាយា ព្រះនាម សោមាវាលី គីតិយ៉ារ៉ាខា ដែលមានបុត្រសរុបចំនួន ៨ អង្គ ក៏ប៉ុន្ដែជាអកុសល នៅសល់តែ ៣ អង្គាប៉ុណ្ណោះសព្វថ្ងៃ ព្រោះថា​បុត្រផ្សេងត្រូវបានរលូតព្រះគភ៌ ។

រីឯចំណងមេត្រីភាពដ៏ស្អិតរមួតក្នុងជួររដ្ឋាភិបាល ព្រះបាទ មហាវិច្ឆិរាឡុងកន មានទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធជាមួយ អតីតនាយករដ្ឋមន្ដ្រី ថាក់ ស៊ីន ព្រោះព្រះអង្គធ្លាប់មានការទំនុកបំរ៉ុង លុយ​កាក់ ពី ថាក់ ស៊ីន រហូតដល់មានការណាត់ជួបជញយ ៗដង ៕

ប្រភព៖ Tvpool , wikipedia