ចិន: កាលពីថ្ងៃពុធម្សិលមិញ ប្រទេសចិនបានជំរុញឱ្យប្រទេសជប៉ុន, សហរដ្ឋអាមេរិកនិងប្រទេសអូស្រ្តាលី ត្រូវសម្លឹងមើលនិងរកដោះស្រាយបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងនៅក្នុងចិត្ដគំនិតត្រឹមត្រូវដើម្បីសមន្តិភាពនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក។ នេះបើយោងតាមការចេញផ្សាយដោយសារព័ត៌មានចិនស៊ិនហួ នៅថ្ងៃទី២៨ កក្កដា ឆ្នាំ២០១៦នេះ។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសលោក Lu Kang បានថ្លែងនៅក្នុងការឆ្លើយតបនឹងសំណួរលើសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយចេញដោយត្រីភាគីប្រទេសទាំងបីកាលពីល្ងាចថ្ងៃចន្ទដែលបានប៉ះលើស្ថានភាពសមុទ្រចិនខាងត្បូងថា គ្មាននរណាម្នាក់នៃប្រទេសទាំងបី គឺជាភាគីមានការព្រួយបារម្ភនឹងបញ្ហានេះដោយផ្ទាល់។
លោក Lu បានឱ្យដឹងថា ប្រទេសចិនបានទទូចដល់បណ្តាប្រទេសដែលពាក់ព័ន្ធឱ្យគោរពកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ភាគីដោយផ្ទាល់ ដើម្បីការពារសន្តិភាពនិងស្ថិរភាពនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងនិងធ្វើអ្វីដែលត្រឹមត្រូវដើម្បីបម្រើដល់សន្តិភាព, ស្ថិរភាពនិងវិបុលភាពនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក។
លោក Lu បានសង្កត់ធ្ងន់ថា «ចិននិងសមាជិកនៃសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ (អាស៊ាន) បានកំណត់ច្បាប់រួចហើយនៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសស្តីពីការប្រព្រឹត្តរបស់ភាគីនានា នៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង (DOC)។ ក្នុងអំឡុងកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសរវាងប្រទេសចិននិងអាស៊ាន (10+1) ចិននិងប្រទេសអាស៊ានបានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមមួយ ស្តីពីការអនុវត្តពេញលេញនិងមានប្រសិទ្ធិភាពនៃឯកសារនេះ ដែលបានរំលឹកឡើងវិញថា ជម្លោះគួរត្រូវបានដោះស្រាយដោយសន្តិវិធីតាមរយៈការចរចារវាងភាគីពាក់ព័ន្ធដោយផ្ទាល់»។
ប្រទេសជប៉ុន, សហរដ្ឋអាមេរិកនិងប្រទេសអូស្ត្រាលី ត្រូវបានលើកឡើងពីច្បាប់អន្ដរជាតិសម្រាប់ពេលវេលាមួយចំនួន ប៉ុន្តែនៅក្នុងការពិត ពួកគេត្រូវបានទទួលយកស្តង់ដារពីរឆ្ពោះទៅរកច្បាប់អន្តរជាតិ ដែលពួកគេបានអនុម័តច្បាប់អន្ដរជាតិ តែនៅពេលដែលសមទៅនឹងតម្រូវការរបស់ពួកគេ។
លោក Lu បានអះអាងជាថ្មីរបស់ប្រទេសចិន មិនទទួលយកពានរង្វាន់ខុសច្បាប់និងចាត់ទុកជាមោឃៈ ដែលចេញដោយតុលាការអាជ្ញាកណ្តាលនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដែលបានបង្កើតឡើងនៅក្នុងសំណើឯកតោភាគីនៃប្រទេសហ្វីលីពីន។
សូមបញ្ជាក់ថា ពានរង្វាន់នេះ ត្រូវបានផ្តល់ឱ្យដោយអាជ្ញាកណ្តាលដែលមានមូលដ្ឋាននៅទីក្រុងឡាអេ គឺហួសពីវិសាលភាពនៃអនុសញ្ញាអង្គការសហប្រជាជាតិ ស្តីពីច្បាប់សមុទ្រ (UNCLOS) និងបានរំលោភច្បាប់អន្តរជាតិនិងការអនុវត្តទូទៅនៃអាជ្ញាកណ្តាលអន្តរជាតិយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរហើយ វាមិនបានឈរសម្រាប់ច្បាប់អន្ដរជាតិ។ ចិនប្រឆាំងជំទាស់យ៉ាងដាច់ខាតទៅនឹងសំណើនិងសកម្មភាពណាមួយ ដែលមានមូលដ្ឋានលើពានរង្វាន់នេះ៕
មតិយោបល់