ភ្នំពេញ: ប្រជាជនខ្មែរមួយចំនួនជាពិសេសមនុស្សវ័យចំណាស់ៗប្រហែលជានៅចាំបានច្រើនពីកាលបរិច្ឆេទដែលប្រសាទព្រះវិហារខ្មែរត្រូវបានត្រូវបានតុលាការអន្តរជាតិ ឡាអេ បានចេញសាលក្រមសម្រេចឱ្យភាគីខ្មែរឈ្នះក្តីលើភាគីថៃ និងទទួលស្គាល់ថា ប្រសាទព្រះវិហារជារបស់ខ្មែរ នៅថ្ងៃទី១៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៦២។
រឿងថ្មីៗក្តៅដែលកូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយភាគច្រើនហាក់នៅចងចាំគួរសមនោះ គឺពាក់ព័ន្ធនឹងថ្ងៃទី៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៦ ជាខួប៨ឆ្នាំដែលប្រាសាទព្រះវិហារខ្មែរត្រូវបានដាក់បញ្ចូលក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ដោយអង្គការ យូណេស្កូ (UNESCO) ក្នុងសម័យប្រជុំលើកទី៣២ នៅទីក្រុង កេបិច ប្រទេសកាន់ណាដា កាលពីថ្ងៃទី៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០៨។
ជាការពិតណាស់ថា ថ្នាក់ដឹកនាំជាតិខ្មែរបានតស៊ូយ៉ាងស្វិតស្វាញក្នុងការការពារប្រាសាទព្រះវិហារ ដែលជាសម្បត្តិវប្បធម៌ជាកេរតំណែលរបស់បុព្វបុរសខ្មែរជំនាន់ដើម ដើម្បីឱ្យកូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយ ប៉ុន្តែបើកូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយមិននាំគ្នាស្រលាញ់ និងអភិរក្សទេតើទ្រព្យដ៏មហាសាលនេះនឹងគង់វង់ដែរឬទេ?
គេនៅចាំបានថា នៅក្រោមការដឹកនាំប្រទេសដោយព្រះបរមរតនកោដ្ឋ ព្រះបាទនរោត្ដម សីហនុ ព្រះអង្គបានចំណាយពេលរាប់សិបទសវវត្សទំរាំតែតុលាការអន្តរជាតិឡាអេ បានសម្រេចឱ្យខ្មែរឈ្មះក្តីលើភាគីថៃ និងត្រូវឱ្យថៃទទួលស្គាល់ថា ព្រះវិហារជារបស់ខ្មែរ។
រាជរដ្ឋាភិបាលខ្មែរក៏ចំណាយពេលមិនតិចដែរ ក្នុងការស្នើសុំទៅអង្គការ យូណេស្កូ ឱ្យដាក់ព្រះវិហារជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ពោលគឺរយ:ពេលជិតកន្លះសតវត្សទើបបានសម្រេចជោគជ័យដ៏កាត់ថ្លៃមិនបានមួយនេះ។
តើមានកូនខ្មែរប៉ុន្មាននាក់នៅចងចាំថា តុលាការឡាអេសម្រេចឱ្យខ្មែរឈ្នះក្តី និងទទួលស្គាល់ប្រាសាទព្រះវិហារជារបស់ខ្មែរ? តើមានកូនខ្មែរប៉ុន្មាននាក់ដែរនៅចងចាំថ្ងៃដែលអង្គការ យូណេស្កូ សម្រេចដាក់ប្រាសាទព្រះវិហារចូលជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោក? ប្រហែលមានកូនខ្មែរភាគតិចណាស់ដែលនៅចាំកាលបរិច្ឆេទសំខាន់ៗទាំងអស់នេះ។
ការចងចាំថ្ងៃខែសំខាន់ទាំងនេះ វាជាការប្រសើរមួយហើយ ប៉ុន្តែការថែរក្សាការពារ និងធ្វើពិធីរំឭកថ្ងៃខែសំខាន់ទាំងនោះ ក៏ជាកក្តាដែលមិនអាចខ្វះបានផងដែរ។ គេនៅចាំបានថា នៅគ្រាភ្លាមនៃការដាក់បញ្ចូលប្រាសាទព្រះវិហារចូលជាបេតិកភណ្ឌពិភពលោកនោះ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានរៀបចំឱ្យមានកម្មវិធីយ៉ាងធំដើម្បីអបអរសាទរនៅក្នុងពហុកីឡាដ្ឋានអូឡាំពិក។ មិនបានប៉ុន្មានថ្ងៃក្រោយមកផង កងទ័ពថៃក៏បានមកដល់ទឹកដីប្រាសាទព្រះវិហារ ក្នុងបំណងកាន់កាប់ប្រាសាទខ្មែរមួយនេះ ដោយអះអាងថា ប្រាសាទនេះជារបស់ថៃ និងបានប៉ះទង្គិចប្រដាប់អាវុធជាច្រើនលើកផងដែរ។ អំឡុងពេលដែលថៃចូលលុកលុយដីព្រះវិហារខ្មែរនេះហើយ ដែលគេបានសង្កេតឃើញថា កូនខ្មែរភាគច្រើនលើសលុបបានសម្តែងក្តីស្រលាញ់ និងការពារសម្បត្តិវប្បធម៌របស់ប្រទេសខ្លួនយ៉ាងផុសផុល។ ក្រៅពីការសម្តែងក្តីស្រលាញ់ និងការពារ កូនខ្មែរបានប្រម៉ែប្រមូលថវិកាយ៉ាងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់យកទៅជួយឧបត្ថម្ភដល់កងទ័ពខ្មែរដែលឈរជើងការពារប្រាសាទព្រះវិហារនៅគ្រានោះ។
អ្វីដែលគួរកត់សម្គាល់នោះ គឺគេនៅតែឃើញថា ភាគីថៃបានដាក់កម្លាំងទ័ពនៅតំបន់ព្រះវិហារដដែល ហើយថៃនៅតែមានមហិច្ចតាចង់បានប្រាសាទព្រះវិហារដដែល ប៉ុន្តែសកម្មភាពគាំទ្រ ការពារ និងស្រលាញ់ ប្រសាទព្រះវិហាររបស់កូនខ្មែរហាក់ថនថយទៅវិញបន្តិចហើយ។ ក្រៅពីក្រសួង ស្ថាប័នរដ្ឋ និងឯកជនមួយចំនួននោះ សកម្មភាពឧបត្ថម្ភជាគ្រឿងឧបភោគបរិភោគ និងថវិកាជូនដល់កងទ័ពខ្មែរជួរមុខការពារទឹកដីព្រះវិហារ ពីប្រជាជនខ្មែរនៅសមរភូមិក្រោយហាក់ស្ងាត់ឈឹងទៅហើយ។ វារឹងរឹតតែស្ងាត់ទៅទៀតនោះ គឺសកម្មភាពផុសផុលរបស់កូនខ្មែរនៃការសម្តែងឆន្ទ:ស្រលាញ់ព្រះវិហារ នៅក្នុងថ្ងៃខួបដែលដែលប្រសាទព្រះវិហារត្រូវបានដាក់ចូលក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ក៏បានធ្លាក់ចុះទៅហើយ ធ្លាក់ចុះដោយសារតែគេបានមើលឃើញថា អាចមកពីរដ្ឋាភិបាលមិនបានប្រកាសឱ្យរៀបចំពិធីនេះ និងម្យ៉ាងទៀតអាចមកពីកូនខ្មែរមួយចំនួនធំមិនបានចងចាំថ្ងៃនោះក៏ថាបាន ព្រោះមានកូនខ្មែរតិចណាស់ដែលបានបង្ហោះនៅលើគណនីហេសប៊ុករបស់ខ្លួនអំពីថ្ងៃរំឭកខួបនេះ និងមានស្ថាប័នតិចតួចណាស់ដែលប្រារព្ធពិធីនេះ។
កូនខ្មែរគួរតែចេះស្រលាញ់ និងថែរក្សាក្តីស្រលាញ់នោះឱ្យបានយូរអង្វែងជាងនេះ ដើម្បីចូលរួមជួយថែរក្សាសម្បត្តិវប្បធម៌ជាតិ និងបង្ហាញពិភពលោកថាកូនខ្មែរពិតជាចេះស្រលាញ់ និងចេះអភិរក្សសម្បត្តិមហាសាលដែលបុព្វបុរសជំនាន់ដើមបន្សល់ទុកឱ្យយ៉ាងពិតប្រាកដ។ មួយវិញទៀត រដ្ឋាភិបាលជាអ្នកដើរតួយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការដឹកនាំ និងចាត់ចែងឱ្យមានពិធីរំឭកខួបថ្ងៃដាក់ប្រាសាទព្រះវិហារចូលជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ជាផ្លូវការទូទាំងប្រទេស ដើម្បីជាសក្ខីកម្មនៃក្តីស្រលាញលដ៏យូរអង្វែងរបស់បេះដូងខ្មែរចំពោះប្រាសាទព្រះវិហារ៕
មតិយោបល់