សៀមរាប : កាំជណ្តើរកសិណអង្គរវត្តផ្នែកខាងលិចស្លាបខាងជើងប្រវែង៨០ម៉ែត្រដែលរងការខូចខាតដោយសារការស្រុតដីបាក់រលំ និងការខូចខាតប្រព័ន្ធបញ្ចៀសទឹកក្រោមដី នោះត្រូវបានអាជ្ញាធរជាតិអប្សរាសហការជាមួយក្រុមការងារ IGeS របស់ប្រទេសអ៊ីតាលី ធ្វើការជួសជុលអស់រយៈពេល៤ឆ្នាំ គឺតាំងពីឆ្នាំ២០១២ នឹងបានបញ្ចប់ជាស្ថាពរនៅចុងឆ្នាំ២០១៥។

លោក Valter Maria Santoro ប្រធានគម្រោង IGeS បានប្រាប់ថា ការជួសជុលជណ្តើរ កសិណនេះ បានចាប់ផ្តើមឡើងនៅឆ្នាំ២០១២ ហើយបញ្ចប់នៅចុងឆ្នាំ២០១៥ លើប្រវែង៨០ម៉ែត្រ ដោយថវិកា របស់រដ្ឋាភិបាលអ៊ីតាលី ផង និងថវិការបស់អាជ្ញាធរជាតិអប្សរាផង។

លោក បន្តទៀតថា មុននឹងជួសជុលយើងក៏បានសិក្សាពីផលប៉ះពាល់ដែលធ្វើឱ្យសំណង់រលំស្រុត ស្រទាប់ដី កម្រិតទឹក រួមទាំង រចនាសម្ព័ន្ធកសិណនេះផង ដើម្បីរក្សាទ្រង់ទ្រាយដើម ដោយមានអ្នកជំនាញខ្មែរ និងអ៊ីតាលី ធ្វើការរួមគ្នា។ ចំពោះការជួសជុលបើប្រើបច្ចេកទេសបុរាណតែមួយគត់ ក៏មិនអាចធានាសុវត្ថិភាពនិងភាពយូរអង្វែងនៃសំណង់បានដែរ ដូច្នេះទាមទារឱ្យប្រើបច្ចេកទេសទំនើបនិងសម្ភារៈថ្មី (ថ្មភក់ ថ្មបាយក្រៀមថ្មី និងការបិទភ្ជិត) ដើម្បីពង្រឹងរចនាសម្ពន្ធសំណង់ឱ្យមានអាយុកាលនិងស្ថេរភាពបានយូរ។ ចុងក្រោយលោកក៏សម្តែងចំណាប់អារម្មណ៍ថា នៅកំឡុងប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ខ្មែរមានអ្នកជំនាញគ្រប់គ្រាន់ ថែមទាំងមានសមត្ថភាពអាចដឹកនាំធ្វើការជួសជុលប្រាសាទបាន ដែលធ្វើឱ្យអាជ្ញាធរជាតិអប្សរាបានក្លាយជាស្ថាប័នជាតិដ៏លេចធ្លោមួយដែលមានថវិកា និងអ្នកជំនាញប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព គ្រាន់តែនៅខ្វះខាតបច្ចេកទេសស៊ីជម្រៅបន្តិចបន្តួចប៉ុណ្ណោះ ដែលស្ថាប័នអន្តរជាតិក៏កំពុងជួយដែរ។

លោក លី វណ្ណា ប្រធាននាយកដ្ឋានអភិរក្សក្នុងឧទ្យានអង្គរនិងបុរាណវិទ្យាបង្ការនៃអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា ក៏បានថ្លែងអំណរគុណយ៉ាងជ្រាលជ្រៅចំពោះកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ក្រុមការងារ IGeS ទាំងបច្ចុប្បន្ននិងកន្លងមក ក្រុមការងារនេះបានធ្វើការងារជាច្រើនដើម្បីសង្គ្រោះប្រាសាទនៅក្នុងរមណីយដ្ឋានអង្គរ ហើយអាជ្ញាធរជាតិអប្សរាក៏បានសហការយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយស្ថាប័ននេះដែរ ទាំងថវិកានិងបច្ចេកទេសគ្រប់គម្រោង។ ក្រៅពីនោះក៏បានជួយសម្រួលបែបបទរដ្ឋបាល ការស្វែងរកសម្ភារៈ និងផ្តល់អ្នកជំនាញផ្នែកស្រាវជ្រាវ មើលស្រទាប់ដីដែលចាក់បង្គរនៅលើច្រាំងកសិណ អ្នកសម្រង់ប្លង់ ដើម្បីឈ្វេងយល់អំពីរចនាសម្ពន្ធបុរាណ ឱ្យជួសជុលទៅតាមទ្រង់ទ្រាយបុរាណ និងរក្សាលក្ខណៈដើមនៃសំណង់បុរាណបាន ហើយទៅអនាគត អាជ្ញាធរជាតិអប្សរាក៏ជួយគម្រោង IGeS ក្នុងការផ្តល់យោបល់ទាក់ទងនឹងរចនាសម្ព័ន្ធណាមួយនៅអង្គរវត្ត ដែលមានអាទិភាពនិងសារប្រយោជន៍ គួរជួសជុលនិងអភិរក្សមុនគេផងដែរ។

គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា ក្រុមការងារ IGeS បានចូលមកធ្វើការនៅតំបន់អង្គរតាំងពីឆ្នាំ១៩៩៥ ដោយបានជួសជុលប្រាសាទប្រែរូបមុនគេ បន្ទាប់មកក៏បានបំពេញបេសកកម្មការងារយ៉ាងច្រើននៅប្រាសាទអង្គរវត្ត ដូចជា ជួសជុលក្តារបែនព្រះពន្លា ខាងលិច រួតបាកាន កាំជណ្តើរកសិណមុខលោកតារាជប្រវែង៦០ម៉ែត្រ។ ដោយឡែកគម្រោងទៅអនាគតនឹងជួសជុលជណ្ដើរកសិណអង្គរវត្តផ្នែកខាងលិចស្លាប ខាងត្បូងចំនួន៨០ម៉ែត្រទៀតផងដែរ។ក្រៅពីនោះ IGeS ក៏បានបណ្តុះបណ្តាលអ្នកជំនាញនិងកម្មករខ្មែរឲ្យមានសមត្ថភាពច្បាស់លាស់អាចធ្វើការនៅក្នុងការដ្ឋានបានយ៉ាងគួរឲ្យកោតសរសើរទៀតផង៕