អាមេរិក: កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ស្ថានទូតចិនប្រចាំនៅសហរដ្ឋអាមេរិក បានច្រានចោលនូវការវិចារណកថា កាសែត Wall Street Journal ដោយនិយាយថា ការអំពាវនាវរបស់ខ្លួនសម្រាប់ការឆ្លើយតបយោធារបស់សហរដ្ឋអាមេរិកខ្លាំងជាងមុន ទៅនឹងបញ្ហាសមុទ្រចិន ខាងត្បូងគឺ «ព្រហើនគ្មានកោតក្រែងនិងប្រកាសអាសន្ន»។ នេះបើយោងតាមការចេញផ្សាយសារព័ត៌មានចិនស៊ិនហួ នៅថ្ងៃទី១០ មិថុនានេះ។
លោក Zhu Haiquan អ្នកនាំពាក្យស្ថានទូតចិនបានសរសេរក្នុងលិខិតមួយទៅកាសែត Wall Street Journal ថា ជាប្រតិបត្ដិការយោធារបស់ សហរដ្ឋអាមេរិកនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងមានតែដុតកម្លោចភាពតានតឹងបន្ថែមតែប៉ុណ្ណោះ។ សកម្មភាពនេះបានស្នើឡើងដោយវិចារណកថានេះ គឺមានកាន់តែច្រើនព្រហើនគ្មានកោតក្រែងនិងប្រកាសអាសន្ន។ លិខិតនេះត្រូវបានចុះផ្សាយកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នៅលើគេហទំព័ររបស់កាសែតនេះ ហើយបានបង្ហាញនៅលើការបោះពុម្ពបោះពុម្ពរបស់ខ្លួននៅ ពីថ្ងៃសុក្រនេះ។
នៅក្នុងវិចារណកថាមានចំណងជើងថា “បញ្ហាប្រឈមសមុទ្រចិនខាងត្បូង” កាសែតអំពាវនាវឱ្យមាន ការបង្កើនវិសាលភាពនៃប្រតិបត្ដិការសេរីភាពចំពោះការរុករក ដោយកងទ័ពជើងទឹកអាមេរិកឲ្យបានញឹកញាប់ នៅក្នុងការឆ្លើយតបទៅនឹងប្រទេសចិនដែលបដិសេធសេចក្តីសម្រេចមួយ ដែលត្រូវបានចេញផ្សាយយ៉ាងឆាប់រហ័ស ដោយ សាលាក្តីអាជ្ញាកណ្តាលជាបណ្តោះអាសន្ន ដែលបានបង្កើតឡើងនៅក្រោមក្របខ័ណ្ឌនៃតុលាការអចិន្ត្រៃយ៍នៃអាជ្ញាកណ្តាលនៅលើដែនសមុទ្ររវាងជម្លោះដែនដីចិននិងហ្វីលីពីន។
លោកជូបាននិយាយថា ប្រភពដើមនៃជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងនេះគឺមិនមែនមហិច្ឆតារបស់ចិនទេប៉ុន្តែជំនួសឱ្យការរឹបអូសយកដោយខុសច្បាប់និងការកាន់កាប់នៃទឹកដីរបស់ចិន ដោយបណ្តាប្រទេសផ្សេងទៀត។ ករណីនេះត្រូវបានផ្តួចផ្តើមជាឯកតោភាគីដោយប្រទេសហ្វីលីពីននិងប្រទេសចិនបានបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ថា វាមិនចូលរួមនៅក្នុងករណីនេះ មិនមែនវានឹងទទួលយកសេចក្តីសម្រេចណាមួយដោយតុលាការ។
សិទ្ធិប្រវត្តិសាស្រ្តទាំងនេះមិនត្រូវបានជំនួសដោយអនុសញ្ញារបស់អង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីច្បាប់សមុទ្រ (UNCLOS)។ ជាការពិតច្បាប់ UNCLOS គោរពសិទ្ធិប្រវត្តិសាស្រ្ត ដែលពីមនុគឺមិនទាន់មាននរណាអះអាងថាជារបស់អ្នកនេះឬក៏អ្នកនោះឡើយ។
ការមិនទទួលយកឬចូលរួមនៅក្នុងអាជ្ញាកណ្តាលផ្តួចផ្តើមឡើងដោយឯកតោភាគីហ្វីលីពីន និងចិនគ្រាន់តែកំពុងប្រើសិទ្ធិអធិបតេយ្យស្របច្បាប់របស់ខ្លួន ក្រោមច្បាប់ UNCLOS តែប៉ុណ្ណោះ។ វិចារណកថានេះកងទ័ពជើងទឹកផងដែរបានជំរុញឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិកបានទៅចូលរួមក្នុងសមយុទ្ធយោធាស្តង់ដា ជំនួសឱ្យការអនុម័តគ្មានទោសចំពោះប្រតិបត្ដិការនៅក្នុងដែនទឹកកោះចិនបានគ្រប់គ្រងនិងកាន់ការល្បាតរួមគ្នាជាមួយប្រទេសមហាអំណាចជើងទឹកតំបន់ ដូចជាប្រទេសអូស្រ្តាលី។
លោកជូបានព្រមានថា ប្រតិបត្ដិការយោធារបស់សហរដ្ឋអាមេរិកនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង កាន់តែដុតកម្តៅភាពតានតឹងបន្ថែមតែប៉ុណ្ណោះ ហើយប្រទេសទាំងនោះ គិតតែពីផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួនដោយងាកសមុទ្រចិនខាងត្បូងទៅជាដីដែលប្រកួតប្រជែងភូមិសាស្រ្តនយោបាយ។
អ្នកនាំពាក្យរូបនេះបានបន្ថែមទៀតថា សហរដ្ឋអាមេរិកជាញឹកញាប់បានបញ្ជាក់ពីសារសំខាន់នៃការកាត់បន្ថយភាពតានតឹងនិងការរក្សាបាននូវទំហំដែលចាំបាច់សម្រាប់ដំណោះស្រាយការទូតមួយ។ យើងសង្ឃឹមថា សហរដ្ឋអាមេរិកនឹងគោរពពាក្យសម្តីរបស់ខ្លួន ជាជាងការប្រព្រឹត្ដយោធា៕
មតិយោបល់