រុស្ស៊ី: អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសរុស្ស៊ីលោកស្រី Maria Zakharova បានឱ្យដឹងថា ជម្លោះសមុទ្រ ចិនខាងត្បូង គួរតែត្រូវបានដោះស្រាយតាមរយៈការពិគ្រោះយោបល់។ នេះបើយោងតាមការចេញផ្សាយដោយសារព័ត៌មានចិន ស៊ិនហួ នៅថ្ងៃទី១៥ កក្កដា ឆ្នាំ២០១៦នេះ។

លោកស្រី Zakharova និយាយថា យើងជឿជាក់ថា ការចូលរួមត្រូវតែភាគីការពិគ្រោះយោបល់ដែលពាក់ព័ន្ធនិងរៀបចំការចរចា នៅក្នុងទ្រង់ទ្រាយដែលបានកំណត់ដោយខ្លួនឯង។ ហើយជំហរស្របនិងមិនប្រែប្រួលរបស់រុស្ស៊ី គឺថាបណ្តាប្រទេសដែលពាក់ព័ន្ធ មិនគួរងាកទៅរកការប្រើកម្លាំងនោះទេ ប៉ុន្តែបន្តជំរុញទៅមុខដំណោះស្រាយនយោបាយការទូតនៅលើមូលដ្ឋាននៃច្បាប់អន្តរជាតិ រួមទាំងអនុសញ្ញាអង្គការសហប្រជាជាតិឆ្នាំ១៩៨២ ស្តីពីច្បាប់សមុទ្រ (UNCLOS)។

លោកស្រីបានសង្កត់ធ្ងន់ថា យើងគាំទ្រការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ចិននិងរដ្ឋជាសមាជិករបស់អាស៊ាន (សមាគមប្រជាជាតិអាស៊ី អាគ្នេយ៍) ឆ្ពោះទៅរកការចេញក្រមប្រតិបត្តិនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ ទន្ទឹមនឹងនេះដែរ ប្រទេសរុស្ស៊ីជាគោលការណ៍មិនគាំទ្រ ភាគីណាមួយ ខណៈដែលប្រទេសនេះគឺមិនមែនជាភាគីដែលចាប់អារម្មណ៍ហើយនឹងមិនត្រូវបានអូសចូលទៅក្នុងជម្លោះនេះ។

លោកស្រី Zakharova បន្ថែមថា យើងឱ្យតម្លៃតួនាទីរបស់ UNCLOS ក្នុងការធានាឱ្យមានភាពខ្ពង់ខ្ពស់របស់ច្បាប់ក្នុងមហា សមុទ្រនៅលើផែនដីយ៉ាងខ្លាំង។ វាជាការសំខាន់នៅក្នុងបទប្បញ្ញត្តិនៃសន្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិជាសកលនេះ បានអនុវត្តឲ្យជាប់លាប់។

កាលពីថ្ងៃអង្គារ តុលាការអាជ្ញាកណ្តាលបានចេញពានរង្វាន់លើករណីផ្តួចផ្តើមជាឯកតោភាគី ដោយអតីតរដ្ឋាភិបាលហ្វីលីពីន បានបដិសេធសិទ្ធិជាប្រវត្តិសាស្រ្តយូរអង្វែងមកហើយរបស់ចិន លើសមុទ្រចិនភាគខាងត្បូងមួយ។

ប្រទេសចិនមិនព្រមចូលរួមក្នុងដំណើរការនីតិវិធីដោយទទូចថា សាលាក្តីនេះមានយុត្តាធិការលើរឿងក្តីដែលមានសារៈសំខាន់ ដែលទាក់ទងទៅនឹងអធិបតេយ្យភាពទឹកដីនិងការកំណត់ដែនសមុទ្រឡើយ។

ប្រធានាធិបតីចិនលោក ស៊ី ជីនពីង កាលពីថ្ងៃអង្គារបានឱ្យដឹងថា ប្រទេសចិននឹងមិនទទួលយកការស្នើសុំឬសកម្មភាពណា មួយ ដែលមានមូលដ្ឋានលើពានរង្វាន់នេះ ហើយថា អធិបតេយ្យភាពដែនដីរបស់ប្រទេសចិននិងផលប្រយោជន៍ដែនសមុទ្រនៅ សមុទ្រចិនខាងត្បូង នឹងនៅក្រោមកាលៈទេសៈគ្មានត្រូវបានប៉ះពាល់ដោយច្បាប់នោះទេ។

លោក លី កេឈាំង បាននិយាយកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ថា ប្រទេសចិនក្នុងអំឡុងពេលដំណើរទស្សនកិច្ចទៅប្រទេសម៉ុងហ្គោលី ថា បញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងគេគួរតែដោះស្រាយតាមរយៈការចរចាទ្វេភាគី ដោយភាគីពាក់ព័ន្ធនៅលើមូលដ្ឋាននៃអង្គហេតុ ប្រវត្តិសាស្រ្តនិងនៅក្នុងការអនុលោមតាមច្បាប់អន្តរជាតិនិងសេចក្តីប្រកាស ស្តីពីការប្រព្រឹត្តរបស់ភាគីនានានៅសមុទ្រចិនខាង ត្បូង (DOC)៕