ចិន: ឯកអគ្គរដ្ឋទូតចិនប្រចាំនៅអង់គ្លេសលោក Liu Xiaoming នៅបានឱ្យដឹងថា សិទ្ធិអធិបតេយ្យភាពនិងដែនសមុទ្ររបស់ចិន និងផលប្រយោជន៍នៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង ជាផ្នែកមួយនៃបទបញ្ជាអន្តរជាតិដែលបានបង្កើតឡើង បន្ទាប់ពីសង្គ្រាមលោកលើកទីពីរ (WWII)។ នេះបើយោងតាមការចេញផ្សាយដោយសារព័ត៌មានចិនស៊ិនហួ នៅថ្ងៃទី២៧ កក្កដា ឆ្នាំ២០១៦នេះ។
លោក Liu បានថ្លែងនៅក្នុងសុន្ទរកថាមួយនៅឯសភាក្រុមជំនាញប្រឹក្សាអង់គ្លេស Chatham ថា នៅក្នុងន័យនេះ ការបដិសេធមិនទទួលយកអាជ្ញាកណ្តាលរបស់ប្រទេសចិន វាការពារដើម្បីប្លន់ផ្នែកនយោបាយនិងសុចរិតភាពនៃច្បាប់អន្តរជាតិ រួមទាំងអនុសញ្ញាផងដែរ។ អាជ្ញាកណ្តាលផ្តួចផ្តើមជាឯកតោភាគីដោយប្រទេសហ្វីលីពីន គឺជាការខុសច្បាប់នៅក្នុងលក្ខខណ្ឌច្បាប់នីតិវិធីឬមានសារ:សំខាន់ ហើយថា វាមិនមានអ្វីនោះទេ ប៉ុន្តែជាឆាកល្ខោននយោបាយខុសច្បាប់។
លោកបានបន្តនិយាយថា សាលាក្តីនេះគ្មានមានសិទ្ធិនោះទេ ជុំវិញបញ្ហានៃយុត្តាធិការបូរណភាពទឹកដីនិងការកំណត់ព្រំដែនសមុទ្រ កិច្ចដំណើរការនីតិវិធីរបស់ខ្លួន ដែលអាជ្ញាកណ្តាលប្រឆាំងទៅនឹងច្បាប់ស្តីពី UNCLOS ហើយសាលក្រមរបស់ខ្លួន គឺការភាន់ច្រឡំពីគោលបំណងជាមូលដ្ឋាននៃអនុសញ្ញានេះ។
លោកបានប្រាប់ទស្សនិកជនថា ភាពលំអៀងជាក់ស្តែងនៃសាលាក្តីអាជ្ញាកណ្តាលនេះ បានដោះស្រាយបញ្ហាឬជម្លោះ។ ផ្ទុយទៅវិញ វាបានបង្កើតបញ្ហានិងកាន់តែខ្លាំងឡើងនៅក្នុងជម្លោះនេះ ដូច្នេះអាជ្ញាកណ្តាលនេះ មិនមានយុត្តិធម៍ជាដុំកំភួនឡើយ។ អាជ្ញាកណ្តាលនេះមានទំនួលខុសត្រូវស្មើនឹងសូន្យ ដើម្បីក្លាយជាទីជម្រាលនៅក្នុងការអភិវឌ្ឍនៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង ឬនឹងវាត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យរំខានដល់សន្តិភាពនិងស្ថិរភាពក្នុងតំបន់។
អ្នកការទូតបាននិយាយថា សេចក្តីសម្រេចរបស់អាជ្ញាកណ្តាល នឹងមិនប៉ះពាល់ដល់អធិបតេយ្យភាពដែនដីរបស់ចិន និងសិទ្ធិសមុទ្រនិងផលប្រយោជន៍នៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ ហើយសេចក្តីសម្រេចរបស់អាជ្ញាកណ្តាលនឹងមិនប៉ះពាល់ដល់ការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ចិន ក្នុងការដំណោះស្រាយដោយសន្តិវិធីតាមរយ:ការចរចាទ្វេភាគីនិងការពិគ្រោះយោបល់។
សន្ទុះនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងចិននិងអាស៊ាន មិនត្រូវបានផ្លាស់ប្តូរដោយអាជ្ញាកណ្តាលនេះទេ។
ឯកអគ្គរដ្ឋទូតរូបនេះ បានអំពាវនាវដល់រដ្ឋាភិបាលហ្វីលីពីនថ្មី គិតអំពីផលប្រយោជន៍រួមនៃទំនាក់ទំនងរវាងចិន-ហ្វីលីពីន និងផលប្រយោជន៍រួមរបស់ប្រទេសទាំងពីរ និងការត្រឡប់មកវិញនៃកិច្ចសន្ទនានិងការប្រឹក្សាយោបល់។ យើងបានប្រឆាំងទៅនឹងគោលនយោបាយនាវាចម្បាំងរបស់បណ្តាប្រទេសមួយចំនួន ក្រោមលេសនៃការការពារសេរីភាពនាវាចរណ៍និងការហោះហើរនេះ និងការរក្សាសន្តិភាពក្នុងតំបន់នេះជាដើម។
លោកថ្លែងថា «យើងកំពុងប្រឆាំងទៅនឹងពួកគេទាញយកប្រយោជន៍ពីអាជ្ញាកណ្តាលនេះ ដើម្បីឃោសនាបំផ្លើសឬបង្កើតភាពតានតឹងនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ សមុទ្រចិនខាងត្បូងមិនត្រូវក្លាយជាសង្វៀនសម្រាប់ដណ្តើមអំណាចធំមួយចំនួនពីខាងក្រៅតំបន់ ដើម្បីតែផលប្រយោជន៍ដូចដណ្តើមសាច់គ្នាស៊ីអញ្ជឹងដែរ»។
ជាមួយគ្នានេះដែរ បញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង ត្រូវបានចាកចេញពីប្រវត្តិសាស្រ្ត ប៉ុន្តែនៅពេលដូចគ្នានេះ វាជាការព្រួយបារម្ភពិតនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ផលប្រយោជន៍ដោយមានភូមិសាស្ត្រនយោបាយពាក់ព័ន្ធ។
ការដោះស្រាយបញ្ហានេះ នឹងត្រូវការពេលវេលាអត់ធ្មត់និងការយល់ដឹងនិងគោរពគ្នាទៅវិញទៅមករវាងប្រទេសទាំងពីរ៕
មតិយោបល់