បច្ចុប្បន្ន ដោយសារតែលំហូរសេរីនៃព័ត៌មានតាមបណ្តាញសង្គម Facebook ព័ត៌​មានក្លែងក្លាយ​កាន់​តែច្រើនឡើងៗ បានកំពុងេធ្វើឱ្យមតិសាធារណជនមួយចំនួនមានការភាន់ច្រឡំ និងកំពុងធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់កិត្តិយស​របស់អ្នកដទៃ ឬស្ថាប័នផ្សេងៗ។ ជាក់ស្តែង នៅប៉ុន្មានថ្ងៃមុននេះ បុរសម្នាក់ដែលប្រើគណនី Facebook ឈ្មោះ ឡុង ឌីម៉ង់ បានបង្ហោះរូបភាពកាត់តនូវបុរសម្នាក់ដែលខ្លួនដាក់ថាជាកង​ទ័ព​មួកខៀវរបស់កម្ពុជា ត្រូវបាន​កាត់ក្បាលដោយក្រុម ISIS ជាដើម។ ជាមួយគ្នានេះដែរក្រុមហ៊ុន Facebook ក៏កំពុងចាត់វិធានក្តៅទៅ​លើ​បញ្ហា​ទាំង​នោះ​ផង​ដែរ។

ដោយមើលឃើញពីបញ្ហានេះ Post Tech សូមលើកយកពីវិធីកត់សម្គាល់ដឹងនូវ ព័ត៌មានក្លែងក្លាយឬបោក​បញ្ឆោត​មួយ​ចំនួនមកបង្ហាញជូនប្រិយមិត្តឱ្យបានជ្រាប ដើម្បីជៀសវាងការចែករំលែកតៗគ្នានូវព័ត៌មានមិនពិតទាំងនោះ ដូចតទៅ៖

១- ត្រូវចេះសម្គាល់ព័ត៌មានក្លែងក្លាយ ឬបំប្លៃការពិត

– ត្រូវពិនិត្យមើលថាតើអាសយដ្ឋានគេហទំព័រព័ត៌មាននោះ មានកន្ទុយចំឡែកខុសពីធម្មតាដែរឬទេ។ ឧទាហរណ៍ ដូចជាវាប្រើកន្ទុយ “.co” ឬ “.su” ឬ “.blogspot.com”, “.info” ជាដើម?

– ត្រូវមើលថា តើចំណងជើងរបស់វាស៊ីគ្នាទៅនឹងព័ត៌មានខាងក្នុងអត្ថបទឬអត់?

– ត្រូវសម្គាល់ថា តើវាជារឿងរ៉ាវថ្មី ឬចាស់ ដែលគេលើកយកមកបំផុសបំផុលជាថ្មី?

– តើអត្ថបទនោះមានដាក់ ឬចង្អុលប្រាប់នូវប្រភពដើមនៃព័ត៌មានដែរឬយ៉ាងណា?

– តើមានតែគេហទំព័រមួយនេះទេឬ ដែលរាយការណ៍ព័ត៌មាននោះ?

– ត្រូវមើលថា សម្រង់សម្តីរបស់បុគ្គលរូបណាម្នាក់ (ប្រសិនបើមាន) ដែលបានលើកឡើងអាចតាមដានដឹងថា ពិតប្រាកដបានដែរឬទេ?

២– ត្រូវដឹងពីប្រភេទរបស់វា

– ព័ត៌មានក្លែងក្លាយ: ជាញឹកញាប់វាត្រូវបានចែកចាយដោយប្រើគេហទំព័រក្លែងក្លាយ និងត្រូវបានរចនាឱ្យមើលទៅ​ដូច​​គ្នាទៅ​នឹង​គេហទំព័រ​ពិត ដោយភ្ជាប់រូបភាព និងចំណងជើងបោកប្រាស់ ឬកាត់ត។

– ព័ត៌មានបំភាន់ការពិត: ពិបាកកត់សម្គាល់ដឹងបំផុត ដោយវាត្រូវបានដាក់បញ្ចូលធាតុផ្សំសំខាន់ៗនៃព័ត៌មានដូចជា ព្រឹត្តិការណ៍ ហេតុការជាក់ស្តែង ឬសម្រង់សម្តីផ្សេងៗ។

– ព័ត៌មានបញ្ឆោតឱ្យចុចលើ: ព័ត៌មានប្រភេទនេះ ចំណងជើងរបស់វាត្រូវបានដាក់យ៉ាងទាក់ទាញខុសធម្មតា ឬធ្វើឱ្យ អ្នករំជួលចិត្តបំផុត ដើម្បីបញ្ឆោតអ្នកឱ្យចុចចូលអាន។

– ព័ត៌មានអធិប្បាយត្មះដៀល: ពិបាកសម្គាល់ដឹងណាស់ ព្រោះវាមិនមែនជាការក្លែងបន្លំព័ត៌មានពិតនោះទេ ប៉ុន្តែ វាបង្ហាញចេញជាការអធិប្បាយតិះដៀល ឬកម្សាន្ត ហើយប្រសិនបើអ្នកមិនស្គាល់គេហទំព័ររបស់វាទេនោះ អ្នកអាច ចែកចាយវាបន្តទៅមិត្តភក្តិ៕